Isang Balik-Tanaw

Isang pagsasalaysay.

Ng isang paglalakbay.

Ng mga kwento.

Ng mga aral.

Ng mga minsan ay wala lang na moments, pero mga moments na tumatak sa puso at isip.

Ito ang mga highlights ng buhay kong minsan ay maydrama, masaya, nakakainis, nakakabagot, pero madalas ay ordinaryo.

Ito ang timeline ng buhay ko.

1989

Sabi ni Mama, 5 years old na ako nang matutong magsalita. Akala nga nila, pipi ako kaya iniluwas pa nila ako sa Batangas para ipacheck-up. Nag-alala sila dahil malapit na ako pumasok ng kinder pero hindi pa ako nagsasalita ng diretso. Puro ungol at turo lang daw ako. Pero base sa kwento nila, sa hindi maipaliwanag na dahilan, noong malapit na ako mag-enrol at pabasahin para malaman kung pwede na ako tanggapin sa kinder, nakapagsalita ako. Ng tuwid. Child wonder? Hindi ah. Magaling lang daw ang pinagpraktisan ko – Tagalog komiks na ipinapaarkila ni Mama noon na lagi kong hawak at “binabasa” sa isang sulok.

1990

Akalain mong 1^st honor ako agad pagpasok ng kinder! Child wonder? Hindi pa rin. Wala nga ako kamalay-malay sa mga pinaggagawa ko para mag-top sa klase. Hindi ko din matandaan kung nagspeech ako noong graduation. Hindi ko rin alam kung ano ang 1^st word na naisulat at nabigkas ko, kung anong kulay ang una kong narecognize, kung anong nursery rhyme ang una kong nasaulo. Marami pa akong hindi matandaan. Although tanda ko pa naman yung pangalan ng teacher ko na ngayon ay head na ng Comelec dito sa amin. Hindi ko alam paano nagkaroon ng koneksyon ang education at election at nag-change of career si Ma'am. Ah, siguro dahil teachers ang nagbabantay sa election? Waley na joke, alam ko.

  

1992

Grade 2 ako nang una kong nalaman na kahit ikaw ang pinakamatalino at pinakamagaling sa klase, pwedeng hindi pa rin ikaw ang 1^st honor sa huli. Daig daw kasi ng siko ang utak minsan. Kaya yung isa kong kaklase na panay ang padala ng kung anu-ano sa teacher ko at laging prisintado sa mga gawain, siya ang maysabit na gold medal pagdating ng Marso. Matalino din naman siya, in fairness to her, kaya hindi na rin ako naghabol o nagreklamo. Ngumiti pa rin ako sa harap ng kamera na hawak ng nanay ko habang isinasabit sa akin ng teacher ko ang silver medal.

1994

Nagising ako sa ingay ng paligid .Madilim at parang may nag-uuga sa higaan ko. Pero bigla ko ring naalala na sa sahig nga pala ako nakahiga kaya hindi pwedeng basta umuga yun. Nang tuluyang mawala ang antok ko, doon ko nakita ang cabinet naming tumumba papunta sa akin. Buti na lang matibay ang pagkakatali ng kulambo na syang pumigil sa cabinet para hindi tuluyang bumagsak sa katawan ko. Ang una kong nakita ay si Tita Nesty na pilit itinatayo yung cabinet. Muli ko na namang naramdaman ang pag-uga. Lumilindol pala. November 15 yun, Mindoro Day. Pero isang masaklap na pangyayari ang sumalubong sa isa dapat masayang araw. 

Kahit hindi likas na madasalin ang pamilya ko, nagtipon tipon kami para magrosaryo. Sa gitna ng panginginig ng boses at mga daliri ko dahil sa takot, pinamunuan ko ang pagdadasal ng rosary. Buti na lang madalas akong mag-lead sa klase ng pagrorosaryo tuwing hapon. Lahat kami nakaluhod sa harap ni Sto. Nino. Tahimik, ung iba nakapikit, ung iba nakatungo, pero lahat may kanya-kanyang dasal. Kasabay ng bawat Our Father at Hail Mary ay ang paghiling na sana malampasan namin ang trahedya. Kasabay din ng pagbigkas ng bawat misteryo ay ang pasasalamat ko dahil ligtas ang buong pamilya ko, pati na ang pagtataas ng lahat-lahat sa Kanya. Ganun pala yun. Kahit nasa gitna kayo ng lindol o ng kahit anong disaster, kung alam mong sama-sama at buo ang pamilya, kahit ano pa mangyari, handa ka na.

1995

Section A ako noon, Section C naman siya. Iisa ang building namin. Sa classic description na “tall, dark, and handsome”, feeling ko sa pangalawa lang sya pumasa. Sa tuwing makikita ko sya, tumatambol ang dibdib ko sa kaba. Pasimple akong mapapahawak sa buhok ko para icheck kung ayos pa ba ang pagkakasuklay ko. Pag oras ng recess, tumatambay ako sa harap ng classroom namin, humahaba ang leeg sa pagsilip kung nasa labas din sya ng room nila. At madalas swerte ako kasi andun din sya, kasama ang mga kabarkada nya. Kunwari very attentive ako sa pakikipagkwentuhan sa best friend ko. Pero sa gilid ng aking mga mata, pilit kong sinisilip kung napapatingin ba sya sa direksyon ko. Kung napapansin ba nya akosa pagpapacute ko. Madalas, ang feeling ko, parang hindi naman.

Isang araw,habang naghihintay sa sunod naming teacher, may iniabot sa akin ang isang kabarkada nya. Isang papel na pinilas mula sa Cattleya notebook. Simple lang ang nakasulat –Jena, crush kita. Parang gustong lumabas ng puso ko sa dibdib dahil sa lakas ng tibok nito. Heaven.

1996

Blanko ang memorya ko sa naging reaksyon ko nung araw na iannounce sa harap ng lahat ng Grade 6 na ako ang Valedictorian ng graduating class namin. Point 25 lang daw ang inilamang ko sa Salutatorian namin. Muntikan pa pala ako dun.

Nung graduation, present si Mama syempre. Lagi naman ganun, sya ang tagasabit ng mga medal at ribbon ko sa school. Wala rin syang mintis sa mga PTA meetings namin. Ngayong gagraduate ako ng Valedictorian, saka pa ba sya mawawala. Saka matapos ang natuklasan namin ilang buwan lang bago ang graduation ko, alam kong si Mama na lang talaga ang makakasama ko lagi. Gustuhin ko mang maging kumpleto ang family picture namin kasama si Tatay sa mga darating pang school events, hindi na pwede. Sumakabilang-bahay na sya (hindi yan typo error).

1997

Paroo’t parito ang mga tao sa gitna ng sikat ng araw. Marami na rin ang nasa harap ng grandstand, naghihintay ng kauna-unahang flag ceremony sa school year na yun. Palinga-linga ako, tumityempo na makakita ng pwedeng makausap habang naghihintay. Maraming mga pamilyar na mukha, pero mas marami ang hindi ko kilala. Excited ako, pero mas kabado. Iba daw ang high school, marami ang nagsasabi. Exciting, puro adventures, maraming matututunan at mararanasan. After four years, narealize ko tama nga si Sharon Cuneta:

Ang saya ng high school
Same in yours and my school
Di na mapapantayan
T'yak ganyan ang buhay na sadyang makulay
Alaala kaylan man
High school life, ba't ang high school life
Ay walang kasing saya?
Bakit kung Graduation na'y
Luluha kang talaga?

Pero hindi ako umiyak nung graduation namin. Hindi ko alam bakit.

2001

Mabilis na lumipas ang panahon. Eto, freshman na naman ulit ako. Pero this time, sa State U na. Kabado na naman ako, isang probinsyanang sinuwerte na makapasa sa UPCAT para makipagsapalaran sa mundo ng mga aktibista at liberal na isipan. Punong puno ako ng pag-asa, mula sa pangarap na balang-araw uuwi ako sa nanay ko at sasabihing, Mama hindi mo na kailangang magtrabaho, ako na ang bahala sayo.

Baon ko ang inspirasyon na yun habang sakay ng Philcoa jeep papasok ng UP. Panay ang linga ko sa labas ng bintana sa takot na malampasan ko ang University Theater kung saan gaganapin ang freshmen orientation namin. Ang sabi ng Tito ko, pag nakita ko na si Oble, malapit na ako. Kaya naman bigla akong napa-para nang makita ko na sya pagliko ng jeep sa dulo ng University Avenue. Pasimple akong lumilinga habang naglalakad para maghanap ng building na mukhang theatre. Napadaan ako kay Oble, at hindi ko naiwasang pasimple din syang sulyapan. So ikaw pala yun, sa isip ko. Hindi ko alam kung sadya ba syang ginawang nakadipa ni Guillermo Tolentino, astang nagwewelcome sa mga bagong dating to make them feel at home. Pero mas lalo akong kinabahan nang makita ko sya. Kaya ko bang panindigan ang bansag na “Iskolar ng Bayan”? Mabilis na akong naglakad para hanapin ang University Theater sa halip na sagutin ang tanong ng isip ko. Baka ma-late pa ako.

In short, nakita ko din ang hinahanap ko. Pagkatapos ng orientation, feel na feel ko na talaga ang pagiging taga-UP. Maraming nag-speech, puro words of welcome at kung anu-ano pang pambobola sa mga bagong salta. Pero syempre hindi ko naramdaman na bola ang lahat ng yun. Naastigan pa ako dahil nagsample ang UP Pep Squad, pati na rin ang mga aktibista dala ang kanilang mga banners habang taas-baba ang kanilang mga kamao. May nagsample din ng UP Naming Mahal. Paglabas ng Theater, di maalis ang ngiti ko. Wow, taga-UP na nga ako.

2002

Ngayon ko lang ito ikukwento. WAla masyadong nakaalam ng bahaging ito ng college life ko. Masakit man sa mata pero nakatatak na sa Transcript of Records ko ang “DRP” sa 3 subjects para sa 2^nd sem. Dalawa para sa foreign language electives at isa para sa major subject ko. Hindi ko alam ano nangyari sa akin bakit nagkalat ako sa sem na ito.

Kung kelan semplang ako sa studies, dun naman ako jackpot sa lovelife. Sinagot ko ang first boyfriend ko the night before ako lumuwas para mag-enroll for 2^nd sem. Lutang ako nun habang nasa bus. Parang baliw na napapangiti habang inaalala kung paano humantong sa “matamis na oo” ang lahat.

Dapat inspired ako di ba? Dapat mas may dahilan ako para mag-excel. Pero na-overwhelm ata ako sa feeling ng meron ng nangungumusta sa akin, nagpapaalala na “kain na” at naggugudnyt gabi-gabi. Hindi ko siguro na-balanse ang dalawang magkaibang aspetong yun. O baka naman terorista lang talaga ang mga professors ko nun. Pwede din yun.

2005

Sa kabila ng 3 DRP sa class cards at kaba dahil baka bumagsak ako sa thesis writing, nakuha ko pa rin ang pinakamimithing diploma. Proud pa rin ako dahil natapos ako on-time.Wala mang kadikit na “cum laude” ang pangalan ko habang tinatawag sa stage, masaya pa rin ako dahil para akong binunutan ng tinik. Nakahinga ako ng maluwag dahil feeling ko isang maze ang tagumpay kong nalusutan. Isang dambuhalang maze na maraming pasikot-sikot. Madalas nakakalito dahil hindi mo alam kung tama pa ba ang dinadaanan mo. Wala kang magagawa kundi ang sumugal at magpatuloy sa paglalakad, dahil hindi mo naman malalaman kung tama ang landas mo unless susubukan mo. Pero hindi pa rin ako naiyak nung graduation ko.

Gusto ko pa sanang magpahinga ng ilang buwan bago sumabak sa pagtratrabaho. Kaso, kailangan na. Tawag ng responsibilidad sa pamilya. Matapos ang ilang beses na pagsagot sa tanong na “tell me something about yourself” at “why do you think should the company hire you?”, may nabola din ako para tanggapin ako. April ako grumaduate at sinuwerte akong makapagtrabaho agad ng June, bonus pa na sa isang sikat at malaking kumpanya pa ako natanggap.

Kaso eto na naman ako, nagsisimula pa lang umarangkada sa career pero biglang sumemplang ulit, this time sa pag-ibig. We broke up after almost three years, at parang guguho ata ang mundo ko noon dahil dun. Ilang buwan ko ding naging theme song ang “Till My Heartaches End”. Hanggang sa parang naging namanhid na lang ako at naging normal na lang ulit ang lahat. Hindi ko masasabing parang wala lang, basta lumipas na lang ang mga pag-iyak ko sa gabi at pagkatulala. Malaking tulong ang bagong work environment at ang mga bagong kaibigan.

2009

Masyadong memorable sa akin ang taong ito.

QA Specialist of the year awardee ako for 2008. Sa EDSA Shangri-la ko tinanggap ang trophy ko na may kasamang bag of goodies (ballpen, notebook, at notepad na parang pwedeng gawing mousepad) at sobre (secret ang laman!). That night was my most glorious moment at hanggang ngayon I’m treasuring that moment. Kaya ko pala, konting tyaga lang.

First time kong makakita ng pregnancy test kit. At first time ko ring makagamit. Oo, para sa sarili ko. Medyo malabo pa yung pangalawang linya kaya in-denial pa ako sa resulta. Pero sa pangalawang beses na magtest ako, ganun pa rin. Dalawang linya talaga. Parang biglang nagfast forward to the future ang utak ko. Mga tanong gaya ng “paano na?”, “matanggap kaya nila?” at “kaya ko ba?” ang agad kong naisip. Lahat, hindi sigurado ang sagot. Sa isang bagay lang ako sigurado, isang regalo ang dumating.

Hindi natapos ang taon, nagpalit ako ng apelyido. Kahit gusto ko pa sanang maglakad sa mahabang aisle ng simbahan sa saliw ng kantang “Hanggang” ni Wency Cornejo habang suot ang wedding gown na dinesign ko, kinailangan kong magkasya sa pagbili ng ready to wear na white dress sa Megamall. Maaring wala ito sa tamang panahon at naging mabilisan ang lahat dahil sa dinadala ko, pero hindi ko pinagsisihan ang pagpirma sa marriage certificate namin. Hanggang ngayon. (P.S. Tama pala ang kasabihang "Love is sweeter the second time around." Kami rin pala ng first boyfriend ko ang magtatagpo sa finals.)

2010

Isang anghel ang dumating, sa kabila ng takot at pangamba. Hindi ko pa rin lubos maisip kung paano ko nalampasan ang isang major operation considering never pa ako naconfine sa buong buhay ko. There is always a first time on everything talaga. Noong huling gabi ko sa ospital, magkatabi kami ng asawa ko habang nanonood ng Maalaala Mo Kaya nang biglang humilig sya sa balikat ko. Napansin ko na lang na nagpunas sya ng mukha. Umiiyak pala sya. Sabi nya, bigla daw nagsink in sa kanya ang lahat. Ganun pala yun pag ama ka na. Magbabago ang lahat ng pananaw mo sa buhay at magiging sentro na lang ng mundo mo ang anak mo. Iisa ang naging pangako namin sa isa’t isa – pagtutulungan naming alagaan at palakihin bilang mabuting bata ang anghel na ito.

2011

Isang mabigat na desisyon para sa akin ang magresign mula sa kumpanyang halos 6 years ko ding nakasama. Matagal ko ring pinag-isipan ang desisyon na ito, tinimbang ang mabuti at masamang epekto ng pag-alis ko. Marami akong narinig na hindi maganda habang pinag-iisipan ko ang desisyon ko. Sayang naman ang posisyon at skills mo. Ano ang magiging trabaho mo sa probinsya? Nag-aral ka pa sa UP kung sa probinsya rin lang pala ang bagsak mo. Pero isang malaking sakripisyo ang kailangan kong gawin para maging buo ang pamilya ko. Mahirap pala sa isang ina na habang nagtratrabaho ay lipad ang isip dahil iniisip mo kung kumusta na ang anak mo. Kahit tambak ang trabahong kailangang tapusin, wala doon ang atensyon mo. Masakit na sa bawat pag-uwi mo, meron nang bagong alam o development sa paglaki ng anak mo na hindi ikaw ang unang nakasaksi. Hindi ko nakita ang una nyang pagdapa o ang unang pagtayo. O ang una nyang pag-close open. At mas masakit na sa minsan nyo na nga lang pagkikita, hindi mo pa sya magawang mayakap o makarga dahil ibang mga kamay ang nakasanayan nya. May isa pa ngang gabi na nagligalig sya before matulog habang katabi ko sya. Pilit ko syang pinatahan, pero tinalkuran ako para sa Tatay nya humarap. Ouch lang.

2012

Kaka-birthday ko lang. Bente-otso na ko. Tsk, tsk. Isang taon na naman ang mabilis na lumipas. Kapag iniisip ko, ano na nga ba ang narating ko sa 28 years na paglalakbay ko? Ano na ang maipapagmalaki ko? Ang totoo? Hindi ko sigurado ang sagot. At hindi ko alam kelan ito magkakaroon ng sagot. Pakiramdam ko, next year, ito na naman ang magiging mga tanong ko. At sana by then, meron na akong siguradong sagot.